Sayohatchilarni hayratga soladigan turli mamlakatlar urf-oda

Sayohatlar nafaqat yangi shaharlar va diqqatga sazovor joylarni ko‘rish, balki ularni asrlar davomida shakllantirgan xalqlarning madaniyati va an’analari bilan tanishish imkonini ham beradi. Aholining kundalik odatlari, muloqot, ziyofat yoki salomlashish urf-odatlari ko‘pincha eng uzoq vaqt xotirada qoladigan narsaga aylanadi. Har bir mamlakatning o‘ziga xos xususiyatlari mavjud bo‘lib, ular uning tabiatini chuqurroq tushunishga yordam beradi. Qulay yo‘nalishlar va muntazam parvozlar Centrum Air tufayli yangi taassurotlar sari bemalol yo‘l olish va turli xalqlarning urf-odatlari bilan shaxsan tanishish mumkin.

Madaniy me’yorlarni bilish sayohatni yanada qulay qiladi va mahalliy aholi bilan aloqa o‘rnatishni osonlashtiradi. Bu ularning turmush tarziga hurmat ko‘rsatadi va tushunmovchiliklarning oldini olishga yordam beradi. Ba’zida bu odatlar g‘alati yoki kutilmagan bo‘lib tuyulsa-da, aynan ular madaniyatni betakror qiladi. Ushbu sharhda biz hayratga soluvchi, zavqlantiradigan va "madaniyat" tushunchasiga yangicha qarashga undaydigan dunyoning eng g‘ayrioddiy an’analari va urf-odatlari bo‘ylab sayohat qilamiz.

Ozarbayjonning choy mehmondo‘stligi

Ozarbayjonda choy shunchaki ichimlik emas, balki muloqot madaniyatining muhim unsuri hisoblanadi. Bokuda choy ichish haqiqiy mehmondo‘stlik marosimiga aylanadi. An’anaga ko‘ra, choy nafis nok shaklidagi «armud» stakanlarda uzatiladi. Bu stakanlarning shakli issiqlik va xushbo‘ylikni saqlashga yordam beradi: kengaygan o‘rta qismi issiqlikni uzoqroq ushlab tursa, tor bo‘g‘zi esa ichimlikning to‘yingan hidini jamlaydi. Choy hech qachon to‘la quyilmaydi - bug‘ uchun ozgina joy qoldiriladi, chunki shunda u uzoqroq vaqt issiq bo‘lib turadi.

Choy bilan birga albatta murabbo tortiladi - anjir, yong‘oq, behi yoki hatto yosh qarag‘ay g‘uddalaridan tayyorlangan. Ba’zan limon yoki dolchin qo‘shiladi, shakar o‘rniga esa qand qilingan mevalar ishlatiladi. Choy ichish marosimining o‘zi hurmat va do‘stona munosabatni ifodalaydi: bir piyola choy ustida yangiliklarni muhokama qilishadi, ishlar haqida kelishib olishadi yoki shunchaki fikr almashishadi. Taklif qilingan choyni rad etish odobsizlik sifatida qabul qilinishi mumkin, chunki ozarbayjonliklar choy nafaqat tanani, balki qalbni ham isitadi - u odamlarni birlashtiradi va ishonch muhitini yaratadi, deb ishonishadi.

Tailandda maymunlar bayrami

Bangkokka yaqin joylashgan Tailandning Lopburi shahrida har yili g‘aroyib tadbir - «Maymunlar shved stoli» (Monkey Buffet Festival) o‘tkaziladi. Bu bayram to‘g‘ridan-to‘g‘ri odamlar orasida yashaydigan, omad va farovonlik ramzi hisoblangan minglab makakalar sharafiga uyushtiriladi. Mahalliy afsonaga ko‘ra, maymunlar hind eposi "Ramayana"dagi Xanuman jangchisining avlodlari bo‘lib, shu bois ularga alohida ehtirom ko‘rsatiladi.

Noyabr oyining oxirida o‘tkaziladigan festival paytida qadimiy Pxra Prang Sam Yot ibodatxonasi oldidagi maydonda mevalar, sabzavotlar, guruch, makkajo‘xori va shirinliklardan iborat ulkan dasturxonlar yoziladi. Taomlar patnislarga terib qo‘yiladi va piramida shaklida uyiladi, ba’zan muz haykalchalar va rang-barang lentalar bilan bezatiladi. Marosim boshlanishi bilan yuzlab maymunlar ziyofatga yopirilib, chinakam bayram boshlanadi.

Bu bayram allaqachon sayyohlik diqqatga sazovor joyiga aylanib ulgurgan: mehmonlar hayvonlarning ishtaha bilan ovqatlanishini, o‘ynashini va hatto o‘tkinchilardan shirinliklarni tortib olishga urinishlarini tomosha qilgani kelishadi. Mahalliy aholi makakalarga yaxshi munosabatda bo‘lish butun shaharga farovonlik keltiradi deb ishonadi, festival esa odamlar va tabiat o‘rtasidagi uyg‘unlikni eslatib turadi, busiz Tailandda hayotni tasavvur qilib bo‘lmaydi.

Turkiyada muloqot tili sifatida hushtak chalish

Turkiyaning shimoli-sharqidagi Trabzon hududida g‘aroyib an’ana - mahalliy aholi «qush tili» deb ataydigan hushtak tili saqlanib qolgan. Ushbu muloqot usuli yuzlab yillar avval tog‘li hududlarda paydo bo‘lgan, chunki u yerdagi chuqur daralar va qalin o‘rmonlar odamlarning oddiy ovozda gaplashishiga xalaqit bergan. Hushtak chalish orqali xabarlarni bir necha kilometr masofaga uzatish mumkin bo‘lgan va aholi nafaqat alohida so‘zlarni, balki butun iboralarni ham ifodalashni o‘rganib olgan.

Bu til ayniqsa borish qiyin bo‘lgan Kushkoy qishlog‘ida faol ishlatiladi. U yerda hushtak shevasi hali ham kundalik hayotning ajralmas qismi bo‘lib, tog‘dagi dehqonlar, qirg‘oqdagi baliqchilar va qo‘shni qishloqlar aholisi o‘zaro muloqot qilishda undan foydalanadilar. Qiziq tomoni shundaki, hushtakning ohangi va davomiyligiga qarab so‘zlarning ma’nosi o‘zgaradi va eshitilishiga ko‘ra suhbatdoshning hissiyotlarini ham anglash mumkin. Noyob madaniy merosni asrab qolish maqsadida Trabzondagi mahalliy maktablarda bolalarga "qushlar tili" asoslari o‘rgatilmoqda va 2017-yilda YUNESKO uni insoniyatning nomoddiy madaniy merosi ro‘yxatiga kiritgan.

Janubiy Koreyada «Qora kun»

Janubiy Koreyada romantik bayramlarga alohida e’tibor qaratiladi - bu yerda hatto yolg‘izlikning ham o‘z rasmiy kuni mavjud. Barchasi 14-fevraldan boshlanadi, bunda G‘arb an’analaridan farqli o‘laroq, sovg‘alar va shokoladlar faqat erkaklarga taqdim etiladi. Ayollar o‘zlari uchun qadrli bo‘lgan insonlarga mehr izhor etish uchun shirinliklar, gullar va yoqimli esdalik sovg‘alarni tanlaydilar. Biroq, bu o‘ziga xos "muhabbat marafoni"ning faqat birinchi bosqichidir.

Xuddi bir oy o‘tgach, 14-mart kuni «Oq kun» kirib keladi. Bu kunda erkaklar o‘z navbatida javob qaytarishlari va tanlaganlariga nafaqat teng qiymatli, balki yanada qimmatli va ahamiyatliroq sovg‘alar berishlari lozim. Bu orqali ular o‘z tuyg‘ularining jiddiyligini namoyon etadilar deb hisoblanadi. Oq rang poklik va samimiylikni ifodalagani bois, oq o‘ramli sovg‘alar - shokolad va guldastalardan tortib taqinchoqlar va pardoz-andoz vositalarigacha ommalashgan.

Ammo bu sanalar qatorida 14-aprel alohida o‘rin egallaydi - «Qora kun», u yolg‘izlarning kinoyali bayramiga aylangan. O‘tgan oylarda biror sovg‘a olmagan kishilar bir joyga to‘planib, qora kiyim kiyishadi va qora chajangmyon - achitilgan dukkakli o‘simliklardan tayyorlangan quyuq sousli bug‘doy lag‘monini yeyishga borishadi. Bu kun yengil hazil va o‘z-o‘zini masxara qilish bilan to‘la: bir tovoq lag‘mon ustida sevgi masalasidagi muvaffaqiyatsizliklardan shikoyat qilish, o‘zingizdan kulish va hatto yangi tanishlar orttirish mumkin.

Hindistonda kokoslarni boshga urib sindirish marosimi

Hindistonning janubidagi ayrim hududlarda, ayniqsa Tamil Nadu shtatida hali ham g‘aroyib marosim saqlanib qolgan - odamlarning boshiga kokoslarni urib sindirish. Bu marosim yomg‘ir mavsumida nishonlanadigan va hosildorlik, sog‘lik hamda omad uchun xudolarga shukronalik ramzi bo‘lgan Aadi Perukku bayramining bir qismidir.

Marosim paytida dindorlar ibodatxonada to‘planishadi, u yerda ruhoniy navbatma-navbat har bir ishtirokchining boshiga kokosni urib sindiradi va shu tariqa xudolarga qurbonlik keltiradi. Qattiq kokos salbiy quvvatni o‘ziga singdiradi, inson boshidan kechirgan og‘riq esa uning ruhini tozalaydi, deb ishoniladi. Zarbadan so‘ng, marosim ishtirokchilari odatda xotirjam holda tarqalishadi, chunki ular shu yo‘l bilan ilohiy marhamatga erishganliklariga ishonishadi.

Marosim majburiy emas va faqat sinovdan o‘tishga tayyor bo‘lganlar uchun o‘tkaziladi. Uning kelib chiqishi haqida turli xil rivoyatlar mavjud. Ulardan biriga ko‘ra, Shivaning sodiq izdoshlari shu yo‘l bilan ilohning e’tiborini tortishga intilganlar, chunki shaklan Shivaning uch ko‘zli yuziga o‘xshash kokos uning ramzi hisoblangan. Shiva ularning ibodatlariga javob bergach, bu an’ana chuqur e’tiqod belgisi sifatida qaror topgan.

Yana bir rivoyat Britaniya hukmronligi davrida paydo bo‘lgan. Afsonaga ko‘ra, mustamlakachi inglizlar temir yo‘l qurish uchun ibodatxonani buzmoqchi bo‘lishgan, ammo mahalliy aholi kokos kattaligidagi toshlarni boshlariga urib sindira olsa, uni saqlab qolishga va’da berishgan. Sinov muvaffaqiyatli o‘tgach, ibodatxona o‘z joyida qoldi, g‘aroyib an’ana esa xalqning matonati va ma’naviy qudratining ramziga aylandi.

Maldiv orollarida okean ritmi va ovozlar

Maldiv orollarida hayot dengiz bilan chambarchas bog‘liq - u oziq beradi, ilhomlantiradi va kundalik hayot maromini belgilaydi. Poytaxt Maleda kechqurunlari «Bodu Beru» (Boduberu) nog‘oralarining ovozini eshitish mumkin, ular qirg‘oqlar va hovlilar bo‘ylab tarqaladi. Bu qadimiy musiqa uslubi XIII asrdayoq paydo bo‘lgan va ilgari dengiz sayohatlari hamda marosimlarga jo‘r bo‘lgan. Skatt yoki echki terisi tortilgan katta yog‘och nog‘oralar chalinadi, ishtirokchilar qo‘shiq aytib, kaftlari bilan ritmni asta-sekin tezlashtirib boradilar.

"Bodu beru" qo‘shiqlari dengiz, shamol, baliq ovlash va insonning tabiat kuchlariga bardoshliligi haqida hikoya qiladi. Bu ohanglar ostidagi raqslar orolliklar va sayyohlarni birlashtiradi, ularni tinch, ammo jonli birdamlik ramziga aylantiradi. Turizm rivojlanayotganiga qaramay, an’ana yo‘qolmayapti - baliq ovlash madaniyatning muhim qismi bo‘lib qolmoqda, kechki nog‘ora sadolari esa Maldiv orollaridagi hayot doimo okean bilan uyg‘un ekanini eslatib turadi.

Xulosa

Har bir mamlakat o‘ziga xos hayot maromini saqlaydi - Ozarbayjondagi choy piyolasining mayin jarangidan tortib Maldiv orollaridagi nog‘oralar sadosigacha. Bu urf-odatlar va marosimlarda xalqning tabiati, vaqtga, mehmonlarga, oilaga va atrofdagi dunyoga munosabati aks etadi. An’analar o‘tmish va bugun o‘rtasidagi ko‘prikni yaratadi, ajdodlar xotirasini asrash va madaniyatni kelajak avlodlarga yetkazish imkonini beradi. Sayohatchi boshqa yurtning urf-odatlari bilan tanishar ekan, shunchaki kuzatuvchi bo‘lib qolmaydi, balki bu tarixning bir qismiga aylanadi - hurmat, qiziqish va ochiq qalb bilan.

Centrum Air har bir yo‘nalish shunchaki manzil emas, balki odamlarning quvonch, ishonch, minnatdorchilik va mehribonlikni turlicha ifodalashini ko‘rish imkoniyati bo‘lgan dunyoni kashf etishga chorlaydi. Boshqalarning an’analaridan ilhomlanib, o‘z an’analarimizni teranroq anglaymiz. Sayohatlarning kuchi aynan shunda: ular madaniyatlarni birlashtiradi, insoniyat go‘zallik, mehr va o‘zaro tushunishga intilishda yagona ekanligini eslatadi.