Samolyotdagi birinchi parvoz aralash his-tuyg‘ularni keltirib chiqarishi mumkin bo‘lgan muhim va hayajonli lahzadir. Bir tomondan, yangi tajriba va sayohatni kutish, boshqa tomondan, parvozdan tabiiy qo‘rquv, ayniqsa ilgari hech qachon uchmagan bo‘lsangiz. Ko‘p odamlar noaniqlik, balandlikdan qo‘rqish yoki vaziyatni nazorat qila olmaslik tufayli xavotirni boshdan kechiradilar. Biroq, parvozga to‘g‘ri psixologik tayyorgarlik o‘zingizni yanada ishonchli va xotirjam his qilishingizga yordam beradi.
Nima uchun uchishdan oldin xavotir paydo bo‘ladi?
Aviaparvozlardan qo‘rqish keng tarqalgan hodisa bo‘lib, uning bir nechta sabablari mavjud. Ko‘pincha odamlar parvozning o‘zidan emas, balki noma’lumlik va nazoratni yo‘qotishdan qo‘rqishadi. Avtomobil yoki poyezddan farqli o‘laroq, samolyot kamroq bashorat qilinadiganga o‘xshaydi, garchi statistika havo qatnovi eng xavfsiz transport turi ekanligini tasdiqlaydi.
Samolyotda uchishdan qo‘rqishning bir nechta odatiy sabablari mavjud:
- Jarayonni bilmaslik. Inson kemada nima sodir bo‘lishini tushunmasa, bu kuchli xavotir uyg‘otadi;
- Xavfsizlikdan qo‘rqish. Aviatsiya eng xavfsiz transport ekanligini ko‘rsatadigan statistik ma’lumotlarga qaramay, xavotir saqlanib qolmoqda;
- Balandlik va yopiq fazo. Aerofobiya ko‘pincha klaustrofobiya yoki akrofobiya bilan bog‘liq;
- Nazorat yo‘qligi. Yo‘lovchi vaziyatni boshqara olmaydi va voqealar rivojini o‘zgartira olmaydi.
Sabablarni anglash birinchi parvoz oldidan qo‘rquvni yengish uchun birinchi qadamdir. Agar siz aynan nimadan qo‘rqayotganingizni tushunsangiz, bezovtalik bilan kurashishning aniq usullarini tanlashingiz mumkin.
Parvozga oldindan qanday tayyorgarlik ko‘rish mumkin?
Parvoz oldidan qo‘rquvni yengish bo‘yicha maslahatlar izlayotganlar talaygina. Asosiysi, qo‘nish vaqtini kutish emas, balki aeroportga chiqishdan oldin o‘z kechinmalaringiz bilan ishlashni boshlashdir. Oldindan tayyorgarlik ko‘rish xavotirni nazoratga olishga yordam beradi.
Sayohatdan bir necha kun oldin amalga oshirish kerak bo‘lgan ba’zi tavsiyalar:
- Ma’lumotlarni o‘rganing. Oddiy reyslar qanday o‘tishini, samolyotlar qanday ishlashini, turbulentlikda nima sodir bo‘lishini ko‘ring. Tushunish noaniqlik va qo‘rquv darajasini kamaytiradi;
- Mos joyni tanlang. Centrum Air’da siz oldindan qulay joyni tanlashingiz mumkin - balandlikdan qo‘rqadigan odamlar uchun salonning o‘rtasida, derazalardan uzoqda joylashish qulayroq. Shovqindan bezovta bo‘lganlarga burunga yaqinroq joylar mos keladi - u yerda odatda tinchroq bo‘ladi;
- Chalg‘itishga harakat qiling. Oldindan podkastlar, filmlar, sokin musiqa yoki boshqotirmalarni yuklab oling. Bu miyani egallash va yopishqoq fikrlardan qochishning ajoyib usuli.
Bundan tashqari, shifokor bilan yengil tinchlantiruvchi vositalarni qabul qilishni muhokama qilish mumkin. Ammo parvozga psixologik tayyorgarlik, agar siz o‘zingiz ongli ravishda qo‘rquvingiz bilan ishlayotgan bo‘lsangiz, ancha samaraliroq bo‘ladi.
Uchish kuni nima qilish kerak?
Parvoz arafasida na ishlar, na fikrlar bilan o‘zingizni ortiqcha yuklamasligingiz kerak. Xavotirlanishni his qilsangiz ham, uning o‘sishiga sabab bo‘lmaslik muhim. Parvoz oldidagi qo‘rquv oddiy shoshqaloqlik yoki jismoniy noqulaylikdan kuchayishi mumkin.
Kuningiz xotirjam o‘tishi uchun quyidagi maslahatlarga amal qiling:
- Stress darajasini pasaytirish uchun kunni meditatsiya yoki yengil badantarbiya bilan boshlang;
- Aeroportga 2-3 soat oldin yetib keling. Bu shoshilish hissini yo‘qotadi;
- Kofein va alkogoldan voz keching. Ular xavotirni kuchaytiradi;
- Oshqozonda og‘irlik qilmaydigan yengil ovqatlarni tanlang.
Agar parvozdan qo‘rqish kuchayib borayotganini sezsangiz, "5-4-3-2-1" texnikasidan foydalaning: ko‘rayotgan 5 ta narsani, eshitayotgan 4 ta narsani, his qilayotgan 3 ta narsani, hidlayotgan 2 ta narsani, ta’mini tatib ko‘rishingiz mumkin bo‘lgan 1 ta narsani ayting. Bu sizni "hozir va shu yerda"ga qaytaradi.
Parvoz paytida o‘zingizni qanday tutishingiz kerak?
Samolyot bortida bo‘lganingizda, eng muhimi diqqatni ko‘chirishdir. Bezovtalikka "o‘sish" imkoniyatini bermang. Hayajonlanayotgan bo‘lsangiz ham, o‘z holatingizni nazorat qila olasiz. Esda tuting: birinchi parvoz - bu chidamlilik testi emas, balki o‘z his-tuyg‘ularingizni boshqarishni o‘rganish imkoniyatidir.
Parvoz paytida tavsiya etilgan amallar:
- Mashg‘ulotlarga chalg‘ing - kitob, film, bort jurnali, musiqa va o‘yinlar - xavotirni kamaytiradigan hamma narsa;
- Nafas olishga e’tibor qarating - burun orqali chuqur nafas oling (4 soniya), ushlab turing (2 soniya), og‘iz orqali sekin nafas chiqaring (6 soniya);
- Turbulentlikni xotirjam qabul qiling - u xavfli emas va ko‘pincha qisqa vaqt davom etadi;
- O‘zingizni yomon his qilsangiz, ekipajga murojaat qiling - bortkuzatuvchilar vahima xurujlarida yordam berishga o‘rgatilgan;
- Ratsional iboralarni takrorlang: "Bu normal holat," "Men xavfsizlikdaman," "Parvoz tez orada tugaydi";
- Qo‘shningiz bilan gaplashing - ba’zida suhbat dam olishga yordam beradi.
Agar siz birinchi martadayoq qo‘rquvni butunlay yo‘qota olmasangiz ham, siz allaqachon o‘ziga ishongan yo‘lovchiga aylanish yo‘lidasiz. Muntazam parvozlar va bu harakatlarni takrorlash havo sayohatlarini xotirjam qabul qilishning barqaror odatini shakllantirishga yordam beradi.
Xulosa
Samolyotda birinchi parvozni muvaffaqiyatli amalga oshirganingizdan so‘ng, ijobiy tajribani mustahkamlash muhim. Qo‘rquvni yengishga nima yordam berganini tahlil qiling va his-tuyg‘ularingizni yozib oling - bu kelajakda yordam beradi. Agar parvoz yaxshi o‘tgan bo‘lsa, o‘zingizni maqtang - bu katta qadam. Agar yoqimsiz hissiyotlar qolgan bo‘lsa, o‘zingizni ayblamang. Aerofobiya asta-sekin bartaraf etiladi va har bir parvoz osonlashadi.
Birinchi parvoz oldidagi qo‘rquv tabiiy reaksiya, lekin u bilan ishlash mumkin va kerak. Tayyorgarlik, to‘g‘ri kayfiyat va sinovdan o‘tgan usullar parvozdan xotirjam o‘tishingizga yordam beradi. Yodda tuting: har kuni millionlab odamlar uchadi va aviatsiya eng xavfsiz transport vositasi bo‘lib qolmoqda.
Sizning birinchi parvozingiz sinov emas, balki yangi imkoniyatlarning boshlanishidir. Qanchalik tez-tez uchsangiz, o‘zingizni shunchalik ishonchli his qilasiz. Hozircha esa - chuqur nafas olib, yangi ufqlar sari olg‘a!